Sinan AYDIN'ın -ÖZEL- Haberi...

RADARHABER / ERZURUM  

Dünyada nesli tükenmekte olan, Türkiye´de ise sadece 11 çift olan ak kuyruklu kartallardan bir çifti ise Tortum gölünde yaşıyor. Bu kartalların yaşadığı bölgelere turist akın ediyor, Belediye ve Doğa Koruma Şube Müdürlüğü, bu kartalların Erzurum´dan gitmesini önlemek için özel yem üretme çalışması yapıyor.

Erzurum´un Uzundere ilçesinde bulunan ve geçen yıllarda sulak alan ilan edilen Tortum gölü, çok önemli bir kuş türüne de ev sahipliği yapıyor. Dünyada nesli tükenmekte olduğu için özel koruma altına alınan ve Türkiye´de 11 çift olmak üzere toplam 22 tane bulunan  Ak kuyruklu kartalların bir çifti ise Tortum gölünde yaşıyor.

GÖÇMEMELERİ İÇİN ÖZEL YEM ÜRETİLİYOR

Tortum gölünde tespit edilen 208 tür göçmen kuşu arasında bulunan Ak kuyruklu iki kartalın buradan gitmemesi ve üreyerek çoğalmaları için hem belediye hem de Erzurum Doğa Koruma Şube Müdürlüğü büyük bir özen gösteriyor. Uzundere Belediye Başkanı Halis Özsoy, konu ile ilgili gazeteniz GÜNEBAKIŞ´a yaptığı değerlendirmede, ‘‘ Ak kuyruk kartalı Türkiye´de sadece 11 çift bulunuyor. Bir çifti ise geçtiğimiz sene Tortum gölünde tespit edildi. Bu kartallar nesli tükenmekte olduğu için özek korumaya alınan kuşlar. Bu nedenle biz de belediye olarak Tortum gölünde bulunan Ak kuyruklu kartal çiftimizin hem buradan göçmemesi hem de yaşamlarını sürdürmeleri için Erzurum Doğa Koruma Şube Müdürlüğü ile birlikte özel bir akbaba yemi çalışması yürütüyoruz. Amacımız burada kalmalarını ve üreyerek çoğalmalarını sağlamak´´ dedi.

TURİST ÇEKEN BİR KARTAL TÜRÜ! ERZURUM´A DÖVİZ GETİRECEK

Bu arada ak kuyruklu kartal türlerinin endemik bir tür olduğu ve nesli tükenmekte olduğu için her bölgede görünmediği, bu kartalların görüldüğü bölgelerin ise özel turist çektiği öğrenildi. İlgilisi turistlerin ak kuyruklu kartalların yaşadığı bölgeleri özel olarak araştırıp bu tür kuşları hem izlemek, hem de fotoğraf ve görüntüye almak için barındıkları alanlara akın ettikleri, bu durumunda farklı bir turist popülasyonu yaratarak o bölge ekonomisine katkı sunduğu açıklandı.  Erzurum´dan göçmemeleri için özel yem üretme çalışması devam eden ak kuyruklu iki kartal, bölgeye turist çekeceği için bir anlamda Erzurum´a döviz getirecekler.

AK KUYRUKLU KARTAL´IN ÖZELLİKLERİ

Türkiye´de sadece 11 çift kaldığı bilinen ak kuyruklu kartalın kanat açıklığı 2,5 metreyi buluyor. Çok iri ve hantal, büyük kafalı, uzun ve geniş kanatlı, çok kısa kuyruklu bir kartal olan ak kuyruklu kartal, Tipik olarak kıyıların yakınında ya da sulak alanlar üzerinde görülür. Uçarken kanatlarını düz tutar, kanat uçları geniş ve derin parmaklıdır, başı öne çıkıktır. Kısa süzülüşler arasında kanatlarını yavaş, derin ve esnekçe çırpar (kaya kartalı daha az kanat çırpar ancak süzülüşleri daha uzundur). Çok yükseklerde süzülerek uçabilir, su üzerinde gördüğü yiyeceği pençeleri ile kapmak için suya doğru hamle yapar.

GÖSTERİŞLİ BİR KUŞ

Erkeği dişisinden daha küçük ve ince uzundur. Erişkini kahverengidir, sarı büyük bir gagası ve (sonrasında her ne kadar çok kirlense de) göz alıcı beyazlıkta bir kuyruğu vardır. Yaşlı olanların başları çok açık renktir. Genci daha koyu renktir, alt tarafı ise açık renk ve neredeyse çizgilidir, koyu renk kuyruğundaki teleklerin beyaz olan orta tarafları çizgili gibi görünmesine neden olur. Daha yaşlı olan ergeni yıllar içinde daha kahverengi bir giysiye, ucu koyu renk ve dar olan daha beyaz bir kuyruğa sahip olur. Yuvasının yakınında ötüşü gür ve tekrarlıdır. Dünyada 8 türü bulunan Denizkartalları (Haliaeetus)´nın 4., Avrupa´daki kartalların ise en büyüğü olan bu tür, Avrasya´nın kuzey kesimleri ile Grönland´da ürer. Kışın Basra Körfezi´nin kuzey kesimleri ile Asya´nın doğusu gibi diğer bölgelerde de görülür. Dişileri erkeklerden biraz daha büyük olup, ağırlığı 4-6,9 kilo gramdır. (rekor 7,5 kg). Erkekler ise 3,1-5,4 kg´dır. Kanat açıklığı 2,5 m´yi bulabilir.

GAGASI İRİ YAPILI BİR KUŞ TÜRÜDÜR

Hem Türkçe, hem Latince ve İngilizce adları "beyaz kuyruklu" (alba= beyaz + cilla = kuyruk) olduğu halde, hani görünmüyor denebilir. Beyazlamış kuyruk erginlerde gözükür. Türün en tipik özelliklerinden biri de iri yapılı gagasıdır. Culmen denen üst gaganın dış kenarı 6,5 cm kadar olabilir.  Bayağı deniz kartalı , büyük bir kuştur, 10-90 cm boyunda ve 200-250 cm. kanat açıklığındadır. Dişiler 4 ila 6,9 kg gelirken erkekler 3 ila 5,4 kg. olabilirler. Kanatları geniş, kafası iri ve kalın gagalıdır. Yetişkinler genellikle boyun ve başlarında beyazlıklar hariç kahverengi, kanatlar siyahımsı, kuyruk beyazdır. Gaga ve bacaklar sarıdır. Genç kuşlarda kuyruk ve gaga daha koyu renkli, kuyrukta koyu bantlar vardır. Besinleri çeşitlidir, balık, kuş, leş ve küçük memeliler olabilir. Bazıları tamamen leşcil olarak yaşarken, düzenli korsan olarak, sumruların ya da diğer kuşların yiyeceğini çalarak beslenenleri de vardır; yine de güçlü avcılardır. Bu tür, avlayacakları tavşanlar konusunda altın kartallarla şiddetli rekabete girebilir. Günlük besin gereksinimleri 500-600 g. kadardır. Bu iri kartal türü, Amerika kel kartallarının yakın akrabasıdır, aynı ekolojik nişde, Avrasya´da yayılım gösterirler. Kuzey Avrupa ve kuzey Asya´da bulunurlar. Avrupa´daki en büyük popülasyonu Norveç kıyılarında bulunur. Çoğunlukla yerleşiktirler, sadece Sibirya ve doğu İskandinavya´nın kuzeylerindekiler kışları daha güneylere göçer. (GÜNEBAKIŞ)